1913 Yılında Dünyada Neler Yaşandı? Hangi Olaylar Ön Plana Çıktı ve Tarihe Geçti?
1913 Yılı Nobel Ödüllerini Kimler Aldı?
- 1913 Yılında Nobel Fizik Ödülü; (Hollandalı Fizikçi) Heike Kamerlingh Onnes‘e verilmiştir.
- 1913 Yılında Nobel Kimya Ödülü; (İsviçreli Kimyager) Alfred Werner‘e Verilmiştir.
- 1913 Yılında verilen Fizyoloji veya Tıp Dalında Nobel Ödülü; (Sosyolog ve Oyun Yazarı) Charles Robert Richet‘e Verilmiştir.
- 1913 Yılı Nobel Edebiyat Ödülü; (Hintli Yazar) Rabindranath Tagore‘e verilmiştir.
- 1913 Yılı Nobel Barış Ödülü; (Belçikalı Hukukçu) Henri Laf Fontaine‘e verilmiştir.
1913 Yılında Kurulan Futbol Kulüpleri Hangileri?
Kuruluş tarihi 1913 yılı olan ve genel olarak adını geniş kitlelere duyuran bazı futbol kulüpleri;
- Anadoluhisarı İdman Yurdu, İdman Yurdu (Türkiye), EC Juventude (Brezilya), PSV (Hollanda), SM Caen, Valenciennes FC (Fransa), Racing de Santander (İspanya), Makkabi Hayfa (İsrail), Parma Calcio (İtalya), Valerenga (Norveç).
1913 Yılı Savaşlar, Antlaşmalar ve Uluslararası İlişkiler
- Bu tarihte (1913) Balkan Savaşı devam etmekteydi.
- 30 Mayıs 1913’te Osmanlı İmparatorluğunun yenilgisi ile sonuçlanan 1. Balkan savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan Krallığı arasında Londra Antlaşması imzalanmıştır.
- 2. Balkan Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan Krallığı arasında 29 Eylül 1913 tarihinde İstanbul Antlaşması yapılmıştır.
- 1913 yılında imzalanan Bükreş Antlaşması ile 2. Balkan Savaşı sona ermiştir.
- Osmanlı İmparatorluğu ve Yunanistan Krallığı arasında İkinci Balkan Savaşı sonrasında 14 Kasım 1913 tarihinde Atina Antlaşması imzalanmıştır.
- Batı Trakya Türk Cumhuriyeti Ağustos 1913 yılında kurulmuş ve Ekim 1913 yılında yıkılmıştır.
- 1. Balkan savaşı sonunda Londra Konferansı ile Bulgaristan Krallığına bırakılan Edirne Şehri 2. Balkan savaşı döneminde Osmanlı İmparatorluğu tarafından 23 Temmuz 1913 tarihinde geri alınmıştır.
- Osmanlı İmparatorluğunun Birinci Balkan Savaşında yaşadığı yenilgi nedeniyle Talat Bey ve Enver Beyin önderliğinde 23 Ocak 1913 tarihinde İttihat ve Terraki üyesi bir grup tarafından hükümet binası olan Bâb-ı Âli binasına baskın gerçekleşti. Ayrıca 1913 Askeri Darbesi olarak da bilinen Bâb-ı Âli Baskını ile Kâmil Paşa Hükümeti düşürülmüş ve Mahmut Şevket Paşa hükümeti kurulmuştur.
1913 Yılındaki Afet ve Facialar
- ABD’de 1913 yılında Binghamton şehrinde bulunan Binghamton Giyim Tesislerinde yangın çıktı. 31 kişinin hayatını kaybettiği 1913 Binghamton Fabrika Yangını tarihteki facialar arasında yerini almıştır. Ayrıca bu faciada hayatını kaybeden bir çok insan Spring Forest Mezarlığına defnedilmiştir.
- ABD’nin Güney Bölgesine ait eyaletlerinden olan Arkansas’ta; bu bölgeye ait tarihin en büyük yangınlarından biri gerçekleşti. Eylül 1913’te Garland İlçesindeki Kaplıcalarda (Hot Springs) meydana gelen yangında genel olarak 2000’in üzerinde insan evsiz kalırken 10 Milyon Doların üzerinde hasara neden olmuştur.
- 1913 yılında gerçekleşmiş en şiddetli deprem; Filipinlere ait bir adada (Mindanao’nun Güney Kesimi) Mart ayında ve yerin 15 km derinliğinde 7,8 büyüklüğündedir. Bu deprem nedeniyle 130-140 arası insan yaşamını yitirmiştir. Yine 1913 yılına ait olan ve ölü sayısının en fazla olduğu deprem ise Ağustos ayında Çin’in Yunnan Eyaletinde yerin 15 km derinliğinde gerçekleşmiş olup 6,7 şiddetindedir. Bu deprem nedeniyle 940-950 arası insan hayatını kaybetmiştir.
- 1913 yılının Mart ayında ABD’nin Midwestern bölgesine ait Ohio Eyaleti, tarihinin en büyük doğal afeti olan Ohio Sel Baskınını yaşadı. Gerçekleşen sel felaketinde genel olarak 20 binin üzerinde ev yıkılmış 425’in üzerinde insan hayatını kaybetmiş ve eyalet büyük bir yıkıma uğramıştır.
- Meksika’da yer alan Colima Yanardağı (Volcan de Colima) 1913’te büyük bir patlama gerçekleştirdi. Patlamalar nedeniyle yanardağın kubbe kısmının 100 metreye yakın bölümü yok olmuştur. Genel olarak çevredeki orman ve ekin yok olurken, hayvan ölümleri gerçekleşmiş, çevre kasabalar ciddi oranda bu olaydan etkilenmiştir. Yüksek oranda kül yağmuru gerçekleşirken kül bulutlarının 500 km’ye kadar ulaştığı bilinmektedir.
- 14 Ekim 1913’de Birleşik Krallık Ülkesi olan Galler’in Caerphilly ilçesinde maden faciası yaşandı. Eski Adı Glamorgan olan Caerphilly’nin, Senghenyedd kasabasında bulunan Universal Colliery kömür madeninde patlama gerçekleşti. Ayrıca Senghenyedd Patlamasında 440 insan hayatını kaybetti.
1913 Yılına Ait Patent, Tescil ve Keşifler
- 7 Ocak 1913’de Ham petrolden benzin eldesi patentlenmiştir.
- Gideon Sundback 1913 yılında çok amaçlı fermuarın patentini almıştır.
1913 Yılına Ait Suikastler
- Mahmud Şevket Paşa; 11 Haziran 1913 tarihinde Beyazıt Meydanı’nda Suikaste uğramış ve hayatını kaybetmiştir.
- Yunanistan Kralı l. George şehirde yürüyüşe çıktığı esnada Alexandros Schinas tarafından suikasta uğrayarak hayatını kaybetti. Ayrıca Yunan Kralının katili olan Alexandros Schinas 6 Mayıs 1913 yılında 9 metre yüksekten düşerek ölmüştür olay ise kayıtlara intihar olarak geçmiştir.
- 1913 yılında Meksika’da gerçekleştirilen darbe ile tutuklanan Meksika Devlet Başkanı Francisco l. Madero ve Yardımcısı Jose Pino Suarez federal orduya ait iki suikastçı tarafından öldürüldü.
- El Salvador devlet başkanı Manuel Enrique Araujo 1913 yılının Şubat ayında katıldığı bir konserde suikasta uğradı. Palalı saldırıya uğrayan devlet başkanı beş gün sonra hayatını kaybetmiştir.
1913 Yılında Yaşanan İlkler ve Diğer Gelişmeler
- Bir Gar Binası ( Tren İstasyonu) olan Grand Central Terminal 1913 Yılında New York’ta açılmıştır.
- 1911 yılında Louvre Müzesi’nden çalınan Mona Lisa Tablosu 1913 yılında Floransa da bulunmuştur.
- Osmanlı Devleti zamanında 1913 ve 1919 yılları arası faaliyet göstermiş İstanbul merkezli Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti; Şubat 1913’te kurulmuştur.
- 1 Aralık 1913 tarihinde Üsteğmen Fethi Beyin Pilotluğunu yaptığı tek motorlu bir uçakla İstanbul üstünde uçuş gerçekleştirildi. Ayrıca uçuşta yer alan Belkıs Şevket Hanım İlk Kez Uçan Türk Kadını Unvanına Sahip Oldu.
- Nuriye Ülvi Mevlan tarafından çıkartılan, Kadın hakları ve Kadınların Çalışma Hayatından bahseden “Kadınlar Dünyası Dergisi” 1913 yılında ilk sayısını yayınlamıştır. Ayrıca bu dergi Osmanlı Devletinde yayınlanan ilk Feminist Dergi olarak bilinmektedir.
- Mustafa Kemal Atatürk 27 Ekim 1913 yılında Sofya Askeri Ataşeliğine Kurmay Binbaşı olarak atanmıştır.
- 36. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcılığı sonrasında 37. ABD Başkanı olan ayrıca Sovyetler Birliğini ziyaret eden ilk ABD Başkanı olarak bilinen Richard Milhous Nixon; 9 Ocak 1913’te doğmuştur.
- 1913 yılında Osmanlı İmparatorluğunun başında padişah Sultan Mehmed Reşad bulunmaktaydı. Ayrıca Sultan Mehmed Reşad Osmanlı İmparatorluğunun 35. padişahıdır ve 1918 yılına kadar tahtta kalmıştır.
